Rynek litewski
Zgodnie z danymi Banku Litwy składka przypisana brutto na rynku ubezpieczeń majątkowych i pozostałych osobowych wyniosła 675 mln euro w 2019 roku, co oznacza wzrost o 7,1% w porównaniu z analogicznym okresem roku poprzedniego.
Dynamika rynku została w dużej mierze wygenerowana przez ubezpieczenia zdrowotne oraz majątkowe, których sprzedaż wzrosła odpowiednio o 25,3% oraz 8,2%. Tempo wzrostu składki z ubezpieczeń komunikacyjnych (61,5% rynku) wyhamowało z uwagi na konkurencyjne otoczenie. Ostatecznie w 2019 roku składka w ubezpieczeniach OC i AC wzrosła odpowiednio o 3,8% oraz 4,8%.
W sektorze ubezpieczeń majątkowych i pozostałych osobowych na koniec 2019 roku działało 12 spółek (w tym 8 oddziałów towarzystw ubezpieczeń zarejestrowanych w innych państwach członkowskich UE).
Największym zakładem ubezpieczeń na Litwie, pod względem łącznej składki przypisanej brutto z tytułu ubezpieczeń majątkowych i pozostałych osobowych pozostaje Lietuvos Draudimas. Udział spółki w rynku na koniec 2019 roku wynosił 30,2%. Uwzględniając ostatnie transakcje nabycia, łączny udział czterech największych zakładów w rynku ubezpieczeń majątkowych i pozostałych osobowych stanowił 83,2%.
Składka brutto zgromadzona przez litewskie zakłady ubezpieczeń na życie wyniosła 270 mln euro w 2019 roku, co oznacza wzrost o 8,9% w porównaniu do analogicznego okresu ubiegłego roku. Składka przypisana brutto wzrosła ze względu na stały, stabilny wzrost składki regularnej (10,6%), podczas gdy rynek składki jednorazowej odnotował spadek o 12,7%. Dynamika rozwoju rynku składek jednorazowych hamowana jest przez ograniczanie ulgi podatkowej. Od początku 2017 roku ulgę podatkową obniżono do 2 tys. euro, natomiast od stycznia 2019 roku limit ulg podatkowych ponownie spadał – do 1,5 tys. euro rocznie.
W pierwszej połowie 2019 roku za sprawą reformy emerytalnej podwoił się wolumen umów ubezpieczenia na życie. Uczestnicy musieli podjąć decyzję czy pozostaną w funduszach emerytalnych czy powrócą do systemu państwowego (SODRA) i rozpoczną dobrowolne gromadzenie kapitału w ramach umowy ubezpieczenia na życie.
W strukturze ubezpieczeń na życie dominowały ubezpieczenia z funduszem inwestycyjnym, stanowiące 62,9% wartości portfela. Tradycyjne ubezpieczenia na życie stanowiły 15,7% przypisu składki.
W sektorze ubezpieczeń na życie na koniec 2019 roku działało 8 spółek. Litewski rynek ubezpieczeń na życie charakteryzuje się wysoką koncentracją. Udział czterech największych zakładów ubezpieczeń na życie w łącznej składce przypisanej brutto wynosił 77,4%.
Rynek łotewski
Łotewski rynek ubezpieczeń majątkowych i pozostałych osobowych odnotował składkę przypisaną brutto w wysokości 303 mln euro w 2019 roku. To o 23 mln euro (tj. 8,1%) więcej niż w tym samym okresie poprzedniego roku.
Największy udział w rynku ubezpieczeń majątkowych i pozostałych osobowych mierzony składką przypisaną brutto miały ubezpieczenia komunikacyjne. Ubezpieczenia komunikacyjne OC stanowiły 25,5% rynku, a AC 23,1%. Znaczącą pozycję w strukturze produktowej posiadają także ubezpieczenia zdrowotne (18,9% udziału w rynku) oraz majątkowe (18,5% udziału w rynku).
W 2019 roku na łotewskim rynku ubezpieczeń majątkowych i pozostałych osobowych funkcjonowało 11 towarzystw ubezpieczeń, 71,8% rynku było w posiadaniu 4 największych ubezpieczycieli.
Rynek estoński
W 2019 roku zakłady ubezpieczeń majątkowych i pozostałych osobowych prowadzące działalność w Estonii odnotowały spadek składki przypisanej brutto o 12,9% wobec 35,9% wzrostu w 2018 roku1. Łącznie składka przypisana brutto wyniosła 398 mln euro, z czego 114 mln euro, tj. 28,6% zgromadziły oddziały zagranicznych zakładów ubezpieczeń prowadzących działalność w Estonii.
W strukturze ubezpieczeń majątkowych i pozostałych osobowych w 2019 roku dominowały ubezpieczenia komunikacyjne, które stanowiły 57,4%, w tym ubezpieczenia AC komunikacyjne stanowiące 31,6%. W ubezpieczeniach majątkowych zgromadzono 27,4% składki przypisanej brutto na rynku.
W sektorze ubezpieczeń majątkowych i pozostałych osobowych na koniec 2019 roku działało 13 spółek (w tym 5 oddziałów zagranicznych towarzystw ubezpieczeń), z których 4 największe zakłady ubezpieczeń posiadały 69,0% udziału w rynku.
Działalność spółek PZU w krajach bałtyckich
Od listopada 2014 roku Grupa PZU działa na litewskim rynku ubezpieczeń majątkowych i pozostałych osobowych poprzez Lietuvos Draudimas, który od maja 2015 roku jest właścicielem oddziału PZU Estonia.
Lietuvos Draudimas jest liderem ubezpieczeń majątkowych i pozostałych osobowych na Litwie z udziałem rynkowym na poziomie 30,2% w 2019 roku. W tym czasie odnotował wzrost składki przypisanej brutto o 5,6% w porównaniu do roku poprzedniego osiągając poziom 204 mln euro.
Działalność w zakresie ubezpieczeń na życie prowadzona jest na Litwie przez UAB PZU Lietuva Gyvybës Draudimas – „PZU Litwa Życie”. Zebrana składka przypisana wyniosła 17 mln euro, co oznacza wzrost o 11,1% w porównaniu do roku ubiegłego. Udział PZU Litwa Życie w rynku ubezpieczeń na życie w 2019 roku wyniósł 6,4% (w porównaniu z 6,2% w analogicznym okresie 2018 roku).
Na Łotwie Grupa PZU prowadzi działalność poprzez AAS Balta, który wszedł w skład Grupy w czerwcu 2014 roku, a następnie (w maju 2015 roku) przejął oddział PZU Litwa funkcjonujący na łotewskim rynku od 2012 roku. Łączny udział w rynku ubezpieczeń majątkowych i pozostałych osobowych osiągnął na koniec trzeciego kwartału 2019 roku poziom 28,7% a przypis składki brutto wyniósł 114 mln euro (105 mln euro na koniec 2018 roku).
Od maja 2015 roku jednostka prowadząca działalność w Estonii jest oddziałem Lietuvos Draudimas i powstała z połączenia dwóch podmiotów - oddziału litewskiej spółki PZU, który został zarejestrowany w 2012 roku oraz nabytego w 2014 roku estońskiego oddziału, który prowadził swoją działalność pod marką Codan. Udział w estońskim rynku ubezpieczeń majątkowych i pozostałych osobowych wyniósł 15,8% w 2019 roku. Zgromadzona składka przypisana brutto wyniosła 63 mln euro2.
Rynek ukraiński
Ukraiński rynek ubezpieczeniowy po 3 kwartałach 2019 roku odnotował wzrost składki przypisanej brutto o 16,3%, osiągając poziom 41 mld hrywien. Składka zgromadzona z tytułu ubezpieczeń majątkowych i pozostałych osobowych wyniosła 37 mld hrywien, co oznacza wzrost o 16,0% w porównaniu do analogicznego okresu 2018 roku. Ubezpieczenia komunikacyjne (25,7% udziału w rynku) odnotowały wzrost przypisu składki o 31,0%.
Zakłady ubezpieczeń na życie po 3 kwartałach 2019 roku zebrały składkę przypisaną brutto w wysokości 3 mld hrywien co oznacza wzrost o 20,2% w porównaniu do analogicznego okresu 2018 roku.
Ukraiński rynek ubezpieczeniowy jest rozdrobniony – na koniec września 2019 roku działało na nim 234 zakłady ubezpieczeń (z czego 23 oferowało ubezpieczenia na życie). Niezależnie od wciąż olbrzymiej liczby firm, 100 największych zakładów ubezpieczeń majątkowych i pozostałych osobowych generowało 98% składki przypisanej brutto, w przypadku 20 największych zakładów ubezpieczeń na życie było to niemalże 100% przypisu.
Na rynku ukraińskim Grupa PZU prowadzi działalność ubezpieczeniową poprzez dwie spółki: PrJSC IC PZU Ukraine (w zakresie ubezpieczeń majątkowych i pozostałych osobowych) – „PZU Ukraina” oraz PrJSC IC PZU Ukraine Life (ubezpieczenia na życie) – „PZU Ukraina Życie”. Ponadto spółka LLC SOS Services Ukraine pełni funkcje w zakresie assistance.
W 2019 roku składka przypisana brutto zebrana przez PZU Ukraina wyniosła 1 709 mln hrywien, tj. była o 12,7% wyższa niż w roku poprzednim. Składka przypisana brutto zebrana przez PZU Ukraina Życie w 2018 roku wyniosła 524 mln hrywien i była wyższa o 26,8% w porównaniu do 2018 roku.
W ciągu trzech kwartałów 2019 roku PZU Ukraina pozyskał 3,5% (wzrost o 0,1 p.p. w stosunku do trzech kwartałów 2018 roku) składki przypisanej brutto ukraińskiego sektora ubezpieczeń majątkowych i pozostałych osobowych, z kolei na rynku ubezpieczeń na życie PZU Ukraina Życie zanotował 11,3% udziału w rynku (wzrost o 0,3 p.p. w stosunku do ubiegłego roku), co pozwoliło zająć spółkom odpowiednio 6 oraz 4 miejsce odpowiednio na rynku ubezpieczeń majątkowych i pozostałych osobowych oraz ubezpieczeń na życie3.
Czynniki, w tym zagrożenia i ryzyka, które mogą mieć wpływ na działalność ubezpieczeniową w obszarze spółek zagranicznych w 2020 roku
- wyhamowanie wzrostu gospodarczego w krajach bałtyckich;
- wznowienie presji cenowej w ubezpieczeniach komunikacyjnych w związku z poprawą rentowności portfela w ostatnich latach (kraje bałtyckie);
- orzecznictwo sądów w zakresie wysokości wypłat zadośćuczynień pieniężnych z ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych na rzecz najbliższych członków rodziny zmarłego za doznaną krzywdę (zmiany legislacyjne wprowadzone na Litwie);
- zmiany trendów i zachowań klientów w kierunku indywidualizacji oferty i elektronicznego, szybkiego oraz bez-papierowego sposobu zawierania, jak i obsługi ubezpieczeń, co wymusza na zakładach ubezpieczeń konieczność szybkiego dostosowywania się do oczekiwań;
- pojawienie się nowych regulacji bądź obciążeń finansowych zakładów ubezpieczeń.
1 Od 1 stycznia 2018 roku IF P&C Insurance AC (lider na estońskim rynku ubezpieczeń majątkowych i pozostałych osobowych) rozpoczął raportowanie w oparciu o całkowitą GWP, zmieniając dotychczasowe podejście oparte na ratach i tym samym znacząco zakłócając dane rynkowe. Pozostali uczestnicy rynku identyczne podejście do raportowania zastosowali jednorazowo w grudniu 2018 roku.
2 Od 1 stycznia 2018 roku IF P&C Insurance AC (lider na estońskim rynku ubezpieczeń majątkowych i pozostałych osobowych) rozpoczął raportowanie w oparciu o całkowitą GWP, zmieniając dotychczasowe podejście oparte na ratach i tym samym znacząco zakłócając dane rynkowe. Pozostali uczestnicy rynku identyczne podejście do raportowania zastosowali jednorazowo w grudniu 2018 roku.
3 Insurance TOP, Ukraiński kwartalnik ubezpieczeniowy, #4(64)2018
