Sytuacja na rynkach finansowych

Rok 2019 był korzystny dla inwestorów na światowych rynkach finansowych. Większość klas aktywów wypracowała dodatnią stopę zwrotu. Pomimo przejściowych wahań w drugim i trzecim kwartale, przez większą część roku rosły ceny akcji na rynkach rozwiniętych. Rentowności amerykańskich i niemieckich obligacji skarbowych wykazywały dużą korelację na przestrzeni całego roku. Rentowności 10-letnich amerykańskich Treasuries i 10-letnich Bundów spadały nieprzerwanie od początku roku aż do początku września. Następnie wystąpił ich wzrost, ale nie na tyle głęboki, by przebić poziom, z którego rozpoczynały rok. Niemiecki Bund ustanowił w tym roku historyczne minimum rentowności. 

Przez większą część roku tendencje na rynkach finansowych kształtowały się pod wpływem wzrostu napięć w globalnych stosunkach handlowych, ryzyka nieuporządkowanego Brexitu i sygnałów spowalniania wzrostu gospodarczego w głównych gospodarkach. W 2019 roku nastąpiło dalsze zaostrzenie polityki handlowej Stanów Zjednoczonych, w tym szczególnie wobec Chin, co skutkowało obustronnymi podwyżkami ceł. Miało to negatywny wpływ na dynamikę handlu światowego i spowodowało pogorszenie klimatu koniunktury w gospodarkach o dużym znaczeniu eksportu – w tym w Niemczech, które w 2019 roku ledwo uniknęły technicznej recesji. Tempo wzrostu PKB w USA, Chinach i w strefie euro zaczęło zwalniać. Obawy o zbliżającą się recesję podsyciło również odwrócenie krzywej rentowności w USA, co w przeszłości było dość precyzyjnym wskaźnikiem zapowiadającym zbliżanie się recesji. Od marca obligacje skarbowe USA o terminie zapadalności 10 lat oferowały niższą rentowność niż obligacje krótkoterminowe o terminie zapadalności 3 miesiące, a taki stan rzeczy utrzymywał się aż do października. Dopiero koniec roku przyniósł obniżenie niepewności w kontekście kluczowych ryzyk. USA wraz z Chinami rozpoczęły pracę nad pierwszą fazą porozumienia handlowego, które weszło w życie w styczniu 2020 roku. Zniknęło również niebezpieczeństwo bezumownego Brexitu. 

Główne banki centralne nie pozostały bezczynne w obliczu ryzyk dla globalnego wzrostu gospodarczego. Amerykański bank centralny (Fed), który jeszcze pod koniec 2018 roku przewidywał dwie podwyżki stóp, zakończył 2019 rok trzykrotnie obniżając stopy. Europejski Bank Centralny (EBC) obniżył zaś główną stopę depozytową oraz wznowił dopiero co zakończony w 2018 roku program skupu aktywów. Dodatkowo, w celu ulżenia europejskim bankom w obliczu ujemnych stóp procentowych, EBC wprowadził mechanizm wyłączenia części rezerw banków z negatywnego oprocentowania. 

Polski rynek akcji zakończył 2019 rok praktycznie bez zmian, będąc pod względem stopy zwrotu jednym z najsłabszych indeksów na świecie. Indeks WIG wypracował w 2019 roku stopę zwrotu w wysokości +0,3%, ale indeks WIG20 stracił 5,6%. W obliczu wzrostu globalnych indeksów oraz bardzo dobrej koniunktury w Polsce w pierwszej połowie roku, do końca marca rosły wszystkie główne indeksy rynku akcji w kraju. Mniej więcej od początku kwietnia rozpoczął się zsynchronizowany spadek wszystkich indeksów giełdowych. Pod koniec roku zaznaczyły się różnice w zachowaniu indeksów dużych i małych spółek. Podczas gdy w ostatnich miesiącach roku indeks dużych spółek WIG20 tracił, to indeksy średnich i małych spółek mWIG40 i sWIG80 w tym okresie zyskiwały. Na tle wszystkich znaczących gospodarczo sektorów w 2019 roku szczególnie dobrze zachowywał się sektor telekomunikacyjny, podczas gdy wszystkie pozostałe sektory wypracowały ujemne stopy zwrotu. 

Indeksy WIG i WIG20

Rentowność obligacji skarbowych w 2019 roku

W 2019 roku spadły rentowności średnioterminowych i długoterminowych obligacji skarbowych. Zachowanie rentowności polskich 10-latek w dużej mierze odwzorowywało zmiany rentowności 10-letnich obligacji na rynkach bazowych. Jednocześnie, w ciągu całego roku, doszło do zacieśnienia spreadu w stosunku do niemieckich 10-latek o 26 p.b., czemu sprzyjały dobre „fundamenty” polskiej gospodarki na tle gospodarek europejskich. W całym 2019 roku rentowności 10-letnich obligacji skarbowych spadły o 78 p.b. z poziomu 2,85% do 2,07%. Rentowności papierów 5-letnich spadły o 48 p.b. osiągając na koniec roku poziom 1,81%, natomiast rentowność 2-letnich obligacji skarbowych wzrosły w ciągu roku o 16 p.b. do 1,50%. Rentowność polskich dłużnych skarbowych papierów wartościowych o rocznym terminie zapadalności wzrosła o 7 p.b. osiągając na koniec roku poziom 0,98%.

Kurs złotego

Na głównych rynkach walutowych w 2019 roku, od początku roku aż końca września, zaznaczyła się wyraźna tendencja umocnienia dolara amerykańskiego wobec innych głównych światowych walut. Wraz ze spadkiem obaw o nieuporządkowany Brexit, pod koniec roku zyskiwał na wartości brytyjski funt. Ostatecznie kurs EUR/USD wyniósł na koniec 2019 roku 1,12, co oznacza spadek o 1,8% w stosunku do poziomu z końca poprzedniego roku. W tym okresie polski złoty osłabił się w stosunku do dolara amerykańskiego oraz umocnił się w stosunku do euro. W całym 2019 roku kurs dolara USA wyrażony w złotych wzrósł o 1,0% do 3,80 zł, natomiast euro na koniec 2019 roku było warte 4,26 zł - co oznacza spadek kursu o 1,0%. Złoty wyraźnie osłabił się również wobec franka szwajcarskiego - o 2,7% (kurs CHF/PLN wzrósł do 3,92 zł).